نروژ کشوري کوهستاني در شمال اروپا، در شبه جزيره اسکاندنياوي و به مساحت ۳۲۴۲۱۹ کيلومتر مربع است نژاد مردم اين کشور سفيد (رژمن) و زبان رايج ميان آنان نروژي است و غالب آنان از مذهب پروتستان پيروي مي­کنند، نوع حکومت مشروطه سلطنتي است که در سال ۱۹۰۵ ميلادي تشکيل شد. اين کشور در سال ۱۸۱۴ ميلادي از سوئد مستقل شد. نروژ در ۲۷ نوامبر سال ۱۹۴۵ ميلادي به عضويت سازمان ملل متحد درآمد و پايتخت آن اسلو نام دارد.

جمعيت کشور نروژ ۴ ميليون و ۶۳۰/۰۰۰(ششصدوسی )هزار نفر است که %۱۹ درصد زير ۱۴ سال، ۶۵/۲ درصد بين ۱۵ تا ۶۴ سال و ۱۴/۹ درصد بالاي ۶۵ سال هستند. که در اين تعداد تقريباً ۱/۵(یک ونیم) ميليون نفر عضو تعاوني هستند. که تقريباً ۳۳/۲ درصد از اين جمعيت را شامل مي­شود که عضويت افراد در تعاوني­هاي نروژ تقريباً ۳ به ۱ است يعني از هر ۳ نفر، ۱ نفر عضو تعاوني­ها هستند. از نظر ميزان جمعيت متمرکز در بخش تعاون در اروپا، نروژ مقام سوم را بعد از کشورهاي فنلاندو نيوزلند داراست. فنلاند، نيوزلند، نروژ، هلند، ايرلند مقام­هاي اول تا پنجم را دارند و تعداد تعاوني­ها بالغ بر ۴،۲۵۹ هزار است.

در اروپا ۱۵ کشور پيشرو در تعاوني­ها هستند و نروژ مقام ۷ را در اين بين دارد.

درصد توليد ناخالص مالي (GDP) ناشي از گردش مالي تعاوني­ها مشخص شده که نروژ با ۹ درصد توليد ناخالص مالي جز ۵ کشور برتر از اين نظر است.

فنلاند ۱۶/۱ درصد، نيوزلند ۱۳/۹ درصد، سوئيس ۱۱ درصد، هلند ۱۰/۴ درصد و نروژ با ۹ درصد جزء اين ۵ کشور برتر و در مقام پنجم قرار گرفته است.

مي­توان گفت اولين تعاوني­ها در نروژ در سال ۱۸۵۱ تأسيس شده است که از اين زمان حرکت به سمت تعاوني­ها شروع شد و درباره­ي قانون بخش تعاون مي­توان گفت که در سال­هاي اوليه احداث تعاوني­ها قانون خاصي را نداشتند تا اينکه در سال ۱۹۳۵ اولين قانون بخش تعاون تصويب شد.

انواع تعاوني­ها:

تعاوني­ها در نروژ رشد خوبي در سال­هاي اخير داشته­اند که نيازهاي افراد و گروهها را رفع مي­کنند. شرکت­هاي تعاوني در نروژ به فعاليت­هاي مختلفي چون خرده فروشي، بيمه، ساخت مسکن براي اعضا و مردم و ساير فعاليت­هاي خدماتي اشتغال دارند. تعاوني­هاي مختلفي در نروژ وجود دارد از جمله مي­توان به تعاوني­هاي مسکن، مصرف، خرده فروشي، کشاورزي، تعاوني­ها در بخش ميوه و سبزيجات، لبنيات مثل شير، تعاوني در بخش گوشت، تخم­مرغ، عسل و پشم، تعاوني پرورش حيوانات، تعاوني در بخش علوفه و غله، جنگلباني، تعاوني اعتباري، بيمه و ... را شامل مي­شود که مهم­ترين تعاوني در کشور نروژ  تعاوني  کشاورزي است.

تعاوني مسکن:

تاريخچة جنبش تعاوني مسکن هم زمان با دهه­ي ۱۹۲۰ جنبش کارگران در نروژ اقدام به تأسيس تعاوني­هاي مسکن در چند شهر نروژ کرد. در ۱۹۴۵ و پس از اتمام جنگ جهاني دوم، نروژ با يک چالش عمده روبرو بود و آن بازسازي ويراني­هاي حاصل از جنگ جهاني دوم بود. در آن زمان نياز به داشتن مسکن از سوي شهروندان هر روز فزوني مي­گرفت ولي اوضاع اقتصادي کشور هنوز به علت کمبود کالاها و مواد اوليه و علي­الخصوص اعتبارات لازم به شدت ضعيف و شکننده بود. در سال ۱۹۴۶ کمبود خانه مخصوصاً در شهرها بسيار حاد بود که در نتيجه­ي جنگ، ۲۲۰۰۰ هزار خانه به کلي از بين رفت. نهضت تعاوني نروژ تا سال ۱۹۵۹ توانسته بود ۴۷۰۰۰ هزار خانه­ي جديد بسازد. در همان حال در پايان جنگ جهاني دوم در پارلمان نروژ اين اجماع نظر وجود داشت که حل معضل کمبود مسکن جز و نيازهاي اوليه و ضروري کشور است. بنابراين هدف پارلمان اين بود که هر چه سريع­تر براي تمام جمعيت آپارتمان و مسکن مناسب مهيا شوند. اين تأمين نياز چه از طريق تأمين مسکن از طرف خود آن­ها و به شکل مستقل باشد و چه از طريق تعاوني­هاي مسکن. بر اين اساس دولت نروژ تقسيم مسوليت بين ۳ بخش بانک دولتي مسکن، شهرداري­ها و بخش خصوصي(تعاونیهای مسکن) که در اين بخش تعاوني­هاي مسکن مهم­ترين نقش را براي تحويل و ساخت مسکن بر عهده داشتند.

توسعه­ تعاوني مسکن:

تعاوني­هاي مسکن در نروژ به اين شکل بودند که با اتمام ساخت خانه­هاي مورد نياز خود به خود منحل مي­شوند و ديگر فعاليت نمي­کردند و فقط براي يک يا چند پروژه خاص شکل مي­گرفتند. کم­کم اين ايده شکل گرفت که چگونه مي­توان روند توسعه مسکن و خانه­سازي را ادامه دار کرد. «تعاوني مسکن» پاسخ به اين نياز بود در اين مدل وقتي اعضاي تعاوني داراي مسکن مي­شوند اقدام به تأسيس بخش حقوقي جديد مي­کردند که اصطلاحاً «تعاوني دختر» نام داشت. آن­ها هم زمان عضويت خود را در «تعاوني مادر» حفظ مي­کردند و از طريق تعاوني دختر به ساخت مسکن مي­پرداختند. به اين ترتيب با اين اقدام هم مي­توانستند در پروژه­هاي خانه­سازي جديد به کار مشغول شوند و شغل خويش را حفظ کنند و هم اينکه مسکن مورد نياز براي ساير افراد را تأمين کنند.

قوانين و مقررات:

تا سال ۱۹۶۰  تعاوني­هاي مسکن براساس روال و قوانين داخلي خود به تأمين مسکن مشغول بودند و در اين زمينه هيچ قواني مشخص و مدوني وجود نداشت. تا اينکه در ابتداي دهه­ي ۱۹۶۰ يک لايحه ويژه در پارلمان مطرح شد که بر اساس آن رابطه بين انجمن­هاي تعاوني و شرکت­هاي تعاوني مسکن تعريف شده بود.

فدراسیون تعاونیهای مسکن :

فدراسيون تعاوني­هاي مسکن در نروژ به اختصار NBBL نام دارد که مانند چتري حمايتي براي تعاوني­هاي زير مجموعه­ي خود عمل مي­کند طيف وسيعي از خدمات را براي اعضاي خود و شرکت تعاوني­هاي زير مجموعه­هاي خود ارائه مي­کند. هسته­ي اصلي خدمات ارائه شده توسط NBBL شامل مورد ذيل است:

.ساخت آپارتمان و مسکن براي اعضا و تعاوني­هاي مسکن.

.مديريت آپارتمان­ها و مسکن­هاي موجود و ساخته شده.

.خدمات حسابداري براي شرکت­هاي تعاوني زير مجموعه خود

.پرداخت اعتبار و حتي ماليات از طرف شرکت­هاي تعاوني زير مجموعه خود.

.آماده­سازي گزارش­هاي سالانه براي شرکت­هاي تعاوني عضو

.تأمين بيمه مناسب که تمام فعاليت­هاي خانه­سازي را پوشش دهد

.تضمين اين که تمام شرکت­هاي تعاوني عضو حسابرسي شوند.

.ارائه خدمات مشاوره.

شکل امروزي تعاوني­هاي مسکن:

يک مدل نروژي مانند ساير دولت­هاي اروپايي غربي از حدود ۱۵۰ سال پيش به اين طرف از يک جامعه روستايي به سوي يک دولت رفاه اجتماعي تغيير شکل داده است. در واقع در نروژ اين تعاوني­هاي مسکن بودند که پس از اتمام جنگ جهاني دوم، ابزار اصلي هيات حاکمه در دستيابي به يک دولت رفاه اجتماعي بودند حتي امروزه نيز به طور ويژه در بازار آزاد حاکم بر اقتصاد نروژ اين تعاوني­هاي مسکن هستند که توانسته­اند بخش مهمي از توسعه جامعه نروژ به سوي يک دولت رفاه را بر عهده بگيرند.

امروزه تعاوني­هاي مسکن در تمام جوامع شهري در نروژ حضور فعالي دارند و توانسته­اند سهم زيادي از بازار مسکن را در شهرا در اختيار داشته باشند.

در اُسلو پايتخت نروژ نزديک به ۴۰ درصد از تمام خانه­سازي­ها توسط تعاوني مسکن انجام مي­گيرد. در سطح ملي نيز تعاوني­هاي مسکن در حدود ۱۵ درصد از بازار مسکن و خانه­سازي را در اختيار دارند. فدراسيون تعاوني­هاي مسکن در نروژ از حدود ۱۰۰ انجمن تعاوني مسکن و حدود ۴۲۰۰ شکرت مسکن تشکيل يافته است که مجموعاً در حدود۶۶۰.۰۰۰ نفر به عضويت اين شرکت تعاوي­ها در آمده­اند. در واقع سازمان تعاوني­هاي مسکن در نروز از سازماندهي مجموعه­اي تعاوني­هايي تشکيل شده است که هر يک از آن­ها حدود ۴۷ عضو تا نزديه به ۱۸۰.۰۰۰ عضو دارند که اين تعاوني­هاي مسکن از جنگ جهاني دوم تاکنون سالي ۶۰۰۰ هزار خانه مي­سازد و تمام تعاوني­هاي مسکن توسط وام­هايي که بانک دولتي مسکن ارائه مي­دهد تحت پوشش قرار مي­گيرند که اين وام­ها در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بهاي مسکن را تأمين مي­کنند و باقي بهاي مسکن بايد توسط خود خريدار خانه­ها تأمين شود.

عضويت در تعاوني­هاي مسکن:

عضويت در شرکت­هاي تعاوني مسکن در نروژ براي کساني که احتياج به مسکن دارند و حاضر به قبول تعهدات و رعايت مقررات هستند آزاد است. به موجب قوانين نروژ، اعضاي شرکت­هاي تعاوني موظف به خريد يک سهم از سهام شرکت هستند و اشخاص حقوقي که به عضويت شرکتي در مي­آيند مجاز هستند بيش از يک سهم خريداري کنند به شرط آنکه کل سهام آن­ها از ۱۰ درصد سهامي که افراد خريده­اند تجاوز نکند.

معمولاً از افراد خواسته مي­شود که يک سهم در شرکت تعاوني مادر و يک سهم نيز در شرکت تعاوني دختر خريداري کنند و افراد موظف هستند که حق عضويت مختصري را بپردازند و براي تأمين مخارج اداري شرکت، سالانه مبلغي به آن کمک کنند. افراد حقوقي مثل شهرداري­ها گر چه در هنگام عضويت شرکت­هاي تعاوني مي­توانند بيش از يک سهم از سهام شرکت را در اختيار داشته باشند ولي بر طبق اصول تعاوني مانند ساير اعضا فقط حق يک رأي دارند.

چالش­هاي فراروي تعاوني­هاي مسکن:

تعاوني­هاي مسکن در نروژ با چالش­هاي متعددي فراروي خود هستند. حمايت سياسي از فعاليت­هاي مسکن نسبت به گذشته به شکل چشمگيري کاهش يافته است. هم زمان اقتصاد بازار آزاد حاکم بر نروژ به تعاوني­ها حکم مي­کند که در شرايط رقابت آزاد فعاليت کنند و اين کار را بيش از پيش براي شکرت­هاي تعاوني مسکن در نروژ سخت مي­کند. هم چنين ما بايد همواره اين نکته را به ياد داشته باشم که تمام فعاليت­هاي تعاوني­هاي مسکن براسا اصول دموکراسي بنيان نهاده شده است همچنين اعضا مي­بايست در قبال مشارکت خو، سود و منفعتي نصيبشان شود. رعايت اين دو نکته در اداره تعاوني­ها خود از جمله چالش­هاي پيش رو است. هم زمان ارائه مسکن براي طبقات اجتماعي خاص مانند سالمندان و نيز براي جوانان از جمله نيازهايي است که به عنوان يک چالش پيش رو محسوب مي­شود. همچنين در حالي که تعاوني­هاي مسکن به طور سنتي با مشارکت دولت نسبت به تحقق اهداف خود اقدام مي­کردند، ايجاد همکاري­هاي داخلي و بين بخشي ما بين تعاوني­ها يکي از نيازهاي مهم و اساسي جهت باقي ماندن در بازار شديد رقابتي مسکن در آينده خواهد بود. براين اساس هدف تعاوني­ها در آينده ادامه دادن راه خانه سازي و توسعه مسکن براي اعضاي خود و تمام مردم نروژ است. راهي که به طور قطع زمينه­ساز تحقق توسعه پايدار در بخش مسکن خواهد بود.

تعاوني مصرف:

تاريخچه:

اولين تعاوني­هاي مصرف در سال ۱۸۹۰ به وسيله­ي يک وکيل دادگستري اهل اُسلو (پايتخت نروژ) که مسئله تعاون را در انگلستان مطالعه کرده بود تشکيل شد.

در سال ۱۹۰۶ فدارسيون تعاوني­ها تأسيس شد و وظيفه آموزش و تبليغات را بر عهده گرفت و کمي بعد تجارت عمده فروشي نيز به وظايف آن اضافه شد. نهضت تعاوني مصرف که در سال ۱۹۰۷ بيش از ۱۹ شرکت با ۳۶۰۰ نفر عضو داشت. در سال ۱۹۴۲ داراي ۶۷۳ شرکت با ۱۹۶۲۳۴ هزار عضو از طبقات مختلف اجتماع کشور گرديد. %۴۹ اين اعضا کارگران صنايع، ماهيگيري، امور حمل و نقل و %۳۲ از کشاورزان و %۱۱ از مستخدمين ادارات دولتي و موسات خصوصي بودند.

فعاليت: در سال ۱۹۳۶ حجم معاملات تعاوني­ها مصرف و قيمت محصولات توليدي مغازه عمده فروشي ۲۷ ميليون کرون بوده است. اين مغازه­ي عمده فروشي مالک کارخانجات صابون سازي، روغن کشي، شکلات سازي، کفاشي، کلاه سازي، پشم بافي، آرادسازي و ... است که ۱۰۰۰ کارمند مشغول کار بودند.

وضعيت کنوني تعاوني مصرف:

اکنون تعاوني مصرف نروژ تغيير و تحولات زيادي کرده که اکنون ۲۴/۱ درصد از بازار را در اختيار دارد. طي ۷- ۶ سال اخير تعاوني­هاي مصرف عملکرد مداوم و پيوسته­اي داشته است که مقايسه­اي را بين سال ۱۹۹۰ با شکل امروزي تعاوني­ها انجام داده­ايم که توجه به آن ضروري است و گوياي رشد و توسعه­ي تعاوني مصرف در نروژ است.

در سال ۱۹۹۰ تعاوني مصرف نروژ ۴۸۰/۰۰۰ هزار عضو داشته اما امروزه تعداد اعضا به ۷۵۰/۰۰۰ هزار نفر افزايش يافته است، در سال ۱۹۹۰ هر عضو تعاوني به طور متوسط %۳۰ از احتياجات خود را از تعاوني­ها تأمين مي­کرد اما امروزه %۵۰ از خريد­هايشان را در يکي از فروشگاه­هاي تعاوني انجام مي­شود. اکنون سود ناخالص بالغ بر ۱ ميليارد کرون نروژ است که قبلاً سود خالص ۲۰ ميليون بوده است که از اين ۱ ميليارد ۳۵۰ ميليون را به عنوان سود سهام به اعضاي خود مي­دهند.

هر يک از ۷۵۰ هزار نفر عضو متعلق به يکي از ۳۵۰ شکرت تعاوني محلي مي­باشند. شرکت­هاي محلي يک سازمان مرکزي اتحاديه تعاوني نروژ N.K.L بزرگترين تعاوني عمده فروشي در نروژ است که بيش از ۱ ميليون نفر عضو دارد که توسط چندين انجمن متعلق به شرکت تعاوني محلي اداره مي­شود که شامل فروشگاههاي خوارو بار فروشي، لوازم خانگي، لوازم الکتريکي و ... مي­شود.

تعاوني­هاي کشاورزي:

تاريخچه:

فعاليت قدرتمند تعاوني نروژ بيشتر در تعاوني کشاورزي است.

نخستين تعاوني نروژ در سال ۱۸۵۶ با تأسيس يک فروشگاه تعاوني فروش محصولات لبنياتي کوچک شکل گرفت. با اين حال در طول ۵۰ سال بعد از تأسيس آن واحد تعاوني کوچک و اوليه، واحدهاي تعاوني متعددي در تمام بخش­هاي کشاورزي در نروژ بنيان نهاده شد. ولي رشد جمعيتي اين روند را شايد بتوان در سال ۱۹۲۰ دانست.

تأسيس واحدهاي تعاوني در آن سال، همچنين اين قابليت را به کشاورزان داد که در بازار رو به گسترش صنعت کشاورزي مشارکت فعال و مستقيمي داشته باشند که اين يک ويژگي مثبت در بين افراد بود.

همچنين در آن سال­ها دولت و هيـات حاکمه نروژ از راههاي مختلفي به تقويت اين بخش و توسعه نهادهاي تعاوني بنيان نهاده شده توسط کشاورزان کمک کرد که بيشتر اين حمايت­ها تا امروز ادامه داشته است. به اين شکل تعاوني­هاي محلي در هر بخش توانستند با همکاري با يکديگر در سطح منطقه­اي و حتي کشوري ظاهر شوند. فدراسيون تعاوني­هاي کشاورزي نروژ، به عنوان محلي جهت بحث و تبدل نظر و ارائه تجربيان مرکزي نيز توسعه و تقويت روابط بين نهادهاي مختلف فعال در بخش کشاورزي جهت نيل به مزيت­هاي برتر اقتصادي و سياسي موجود در اين بخش بود.

از حدود ۵ سال پيش با ايجاد تحولاتي در شکل و محتواي اين فدارسيون، تعاوني­ها در بيشتر بخش­هاي کشاورزي نيز با يک سازمان دهي مجدد، دچار تحول در ساختار خود شوند. به اين شکل که تمام آن­ها را شکل تعاوني­هايي با دو يا سه سطح فدارلي (محلي ومنقطه­اي) به تعاوني­هايي با يک سطح (فقط ملي) تبديل شدند. لذا در اين ساختار، تمام اعضا داراي يک عضويت مستقيم در سطح ملي شدند. فدارسيون هم اکنون داراي ۱۵ سازمان عضو در سطح ملي است. اين سازمان­ها در بخش­هاي متنوعي از صنعت کشاورزي مانند شير، گوشت، تخم مرغ، گوشت سفيد، ميوه­جات و سبزيجات، سيب­زمين، عسل، خريد و بازاريابي فروش محصولات کشاورزي، پرورش حيوانات اهل، جنگلباني و بيمه محصولات کشاورزي فعاليت مي­کنند. اطلاعات بيشتر در هر زمينه در ادامه خواهد آمد.

سازمان تعاوني فعال در بخش شير:

سازمان تعاوني فعال در اين زمينه شامل مجموعا ۲۰/۰۰۰ عضو است که در يک سازمان گرد هم آمده­اند. در سال ۲۰۰۲ تمام تعاوني­هاي فعال در اين زمينه، در اين سازمان ادغام شدند. اين سازمان اصطلاحا TINE نام دارد TINE يک نام تجاري بسيار معروف در نروژ مي­باشد که بيش از ۲۰۰ نوع محصول مختلف را در زمينه لبنيات و شير ارائه مي­کند. به عنوان مثال مي­توان به محصول Jarlsberg cheese اين شرکت اشاره کرد که به سراسر دنيا صادر مي­شود. سازمان تعاوني TINE بيش از ۵۴۰۰ کارمند و کارگر را در استخدام خود دارد و داراي بيش از ۶۰ مزرعه فرآوري محصولات لبني در سراسر کشور نروژاست. گردش مالي اين تعاوني در سال حدود ۱۳ ميليارد کرون نروژ برآورد شده است. اين سازمان قدرتمندذ توانسه است که حدود ۹۹ درصد از بازار شير و بيش از ۸۰ درصد بازار پنير را در نروژ در اختيار داشته باشد.

سازمان تعاوني فعال در بخش گوشت:

تعاوني گوشت نروژ، در سه بخش پرورش گاو، خوک و گوسفند فعاليت دارد. اين سازمان داراي ۳۲/۰۰۰ تعاوني زير مجموعه است و خود داراي ۶۰۰۰ کارمند و کارگر مي­باشد. اين سازمان مسئول تأمين ۷۳ درصد بازار محصولات خام و ۵۷ درصد محصولات فراوري شده از گوشت مي­باشد. محصول تجاري اين تعاوني با نام Gild نيز از جمله مروفترين نامهاي تجاري در نروژ مي­باشد. اين نام تجاري حتي در ميان بسياري از کشورهاي اروپايي داراي مشتريان پر و پا قرصي مي­باشد. ردش­ مالي اين سازمان نيز بيش از ۱۱ ميليارد کرون نروژ اروپايي شده است.

سازمان تعاوني فعال در بخش تخم مرغ و کوشت سفيد:

اين بخش از تعاوني­هاي کشاورزي در نروژ با بيش از ۱۴۲۰ عضو اداره مي­شود. از اين اعضا حدود ۸۲۵ عضو توليد کننده تخم مرغ، ۴۴۰ عضو در مزينه توليد و نگهداري ماکيان و مابقي اعضا در زمينه توليد و نگهداري شترمرغ، مرغابي و يا رتکيبي از موارد قابل فعاليت دارند. اين سازمان داراس سه کشتارگاه مرکزي بزرگ، شش ايستگاه بسته­بندي تخم مرغ و دو مزرعه بزرگ فرآوري ماهي و استخرهاي تخم گذاري مي­باشد. اين سازمان با داشتن بيش از ۱۴۰۰ کارمند و کارگر و گردش مالي بيش از ۲۰۲ ميليارد کرون، ۷۰ درصد بازار تخم مرغ و بيش از ۸۵ درصد بازار گوشت سفيد را در نروژ در اختيار دارد.

در نروژ به موجب قانون شيلات مصوب ۱۹۵۱ سازمان­هاي فروش صيادان مي­توانند بر فروش دست اول ماهي نظارت داشته باشند. هدف از اين قانون تثبيت قيمت فرآورده­هاي شيلات از طريق تحويل صيد به خريداران معين و براي مصارف معين مي­باشد و مقرر مي­دارد که اکثريت صيادان ذينفع اقدام به تأمين سازمان فروش در يک منطقه معين و براي يک يا چند نوع ماهي بنمايند. در ۱۹۶۴ تعداد اين گونه سازمان­ها در نروژ به ۱۵ سازمان مي­رسيد و ۹۰ % مقدار کل صيد از نظر وزن و ارزش متعلق به آن­ها بود.

سازمان تعاوني فعال در بخش ميوه و سبزيجات Gartnerhallen:

نام سازماني تعاوني است. اين سازمان توليد بيش از ۶۰ درصد مجموع محصولات ميوه و صيفي نروژ را بر عهده دارد Gartnerhallen داراي ۳۲ تعاوني زير مجموعه و ۱۹۰۰ کارمند و کارگر مي-باشد و گردش مالي آن سالانه بالغ بر ۸۰۰ ميليون کرون نروژ مي­باشد.

سازمان تعاوني فعال در بخش سيب­زميني: سازمان فعال در زمينه سيب­زميني در نروژ وظيفه تبديل و فراورش اين محصول را به ساير محصولات مانند نشاسته، الکل، چيپس و ساير فرآورده­ها بر عهده دارد. اين سازمان شامل ۴۰۰۰ کشاورز است و کنترل بيش از ۳۵ % از بازار سيب زميني و محصولات جانبي آن را در دست دارد. اين سازمان داراي ۳۰۰ کارمند و کارگر است و گردش مالي آن به بيش از ۴۵۰ ميليون کرون نروژ در سال مي­رسد.

سازمان تعاوني فعال در بخش عسل Honningcentralen:

نام سازماني مولي فرآورده­هاي مربوط به عسل در نروژ است. اين سازمان داراي ۱۹۰۰ عضو است که در مجموع حدود ۶۵ % بازار محصولات مرتبط با عسل را در دست دارد. گردش مالي آن نيز بيش از ۴۴ ميليون کرون نروژ است.

سازمان تعاوني فعال در بخش پشم:

انجمن پرورش پشم نرذوژ داراي ۱۴۰۰ عضو است که عموماً با دف صادرات اين محصول به خارج در اين مجموعه به فعاليت مشغولند. اين انجمن ضمن ارتباط با ساير تعاوني­هاي فعال در اين زمينه در کشورهاي ديگر جهان با تعاوني­هايي در ساير کشورهاي جهان نيز مشغول همکاري و فعاليت مشترک مي­باشد. مجموع کارمندان اين انجمن حدود ۱۰۰ نفر و گردش مالي آن، سالانه بالغ بر ۳۴۵ ميليون کرون نروژ مي­باشد.

سازمان تعاوني فعال در بخش پرورش حيوانات:

در زمينه پرورش حيوانات چندين تعاوني در نروژ فعال هستند. کشاورزان فعال در زمينه پرورش خوک، عضو سازماني با نام Norsvin هستند. اين سازمان داراي ۲۷۰۰ عضو و ۶۴ کارمند و ردش مالي سالانه بيش از ۸۳ ميليون کرون است. در کنار اين سازمان، گله داران گاو و گوسفند نيز در سازماني با نام Geno عضويت دارند. اين سازمان نيز داراي ۲۰/۰۰۰ عضو و ۲۸۵ کارمند مي­باشد و گردش مالي آن سالانه به بيش از ۲۲۵ ميليون کرون مي­رسد. در هر يک از اين سازمانها، اعضا مشارکت فعالي را در زمينه پرورش دامها دارند. همچنين هر دو سازمان برنامه­هايي را براي صادرات محصولات دامي تهيه شده براسا تغييرات ژنتيکي در دست اجرا دارند.

سازمان تعاوني فعال در بخش علوفه و غله: تعاوني­هاي خريد و بازاريابي محصولات غله وعلوفه در نروژ از جمله فعالترين بخش­هاي تعاوني محسوب مي­شوند. اين تعاوني­ها شامل سازمانهايي براي فروش علوفه و ساير نهاده­هاي کشاورزي هستند. همچنين اين دسته از تعاوني­ها در بخش خريد محصول علوفه، نزديک به يمي از محصول علوفه توليد شده در بازار نروژ را خريداري مي­کنند. اين سازمان در حدود ۵۵۰۰۰ عضو دارد و با حدود ۱۷۰۰ کارمند و کارگر و گردش مالي بالغ بر ۷۰۷ ميليارد کرون،۷۰ درصد بازار نروژ را در اين بخش در اختيار دارد.

سازمان تعاوني فعال در بخش جنگلباني:

فدارسيون جنگلبانان نروژ يک سازمان تعاوني است که از ۸ تعاوني منطقه­اي و ۳۸۰ تعاوني محلي با حدود ۴۵۰۰۰ عضو از سراسر نروژ تشکيل شده است. اين سازمان اقتصادي در زمينه­هاي چون تجارت چوب و ساير محصولات جنگلي فعاليت دارد. همچنين يکي از اهداف اين تعاوني ارتقاع سطح فن آوري­هاي مورد نياز در اين بخش در نقطه­ي مثبت ميان اعضاست. همچنين اين سازمان با هدف تأمين و حفظ بازار براي محصولات خود، داراي سهم عمده­اي در صنايع مرتبط با محصولات جنگلي است. با اين وصف فدارسيون جنگلبانان نروژ نزديک به ۸۰ % درصد بازار چوب نروژ را در کنترل خود دارد و گردش مالي سالانه آن به بيش از ۲ ميليارد کرون نروژ مي­رسد.

سازمان تعاوني فعال در بخش تعاوني اعتباري Landkreditt:

يک تعاوني اعتباري است که هدف از تأسيس آن، تأمين و ارائه وام­هاي بلند مدت به کشاورزان است. اين تعاوني هم اکنون ۱۱۵۰۰ عضو دارد. همچنين اين تعاوني اخيراً توانسته است که مستقلاً اقدام به تأسيس يک بانک تجاري کند که ۱۰۰ درصد سهام آن متعلق به خود تعاوني است. به اين ترتيب اين بانک نيز خواهد توانست با ارائه خدمات متنوع بانکي نقش شايان توجهي را در جهت تأمين اهداف اين تعاوني ايفا کند.

سازمان تعاوني فعال در بخش بيمه Gjensidigo NOR Forsikring:

نام سازمان تعاوني فعال در زمينه بيمه در نروژ است. اين تعاوني در ۷۰ درصد از بازار بيمه محصولات کشاورزي فعاليت دارد. اين تعاوني در اصل به عنوان قسمتي از يک شرکت اقتصادي بزرگتر فعاليت مي­کند.

آينده و چالش­هاي فراوري:

تعاوني­هاي فعال در بخش کشاورزي در نروژ هم در ميان کشاورزان و هم در بازار خريدارا محصولات کشاورزي از اعتبار و شهرت خوبي برخوردارند. اين تعاوني­ها هم اکنون با هدف کسب حمايت بيشتر سياسي و اقتصادي به گسترش فعاليت­هاي خويش مشغولند. ولي با اين وجود با شکل­گيري تغييران در صنعت کشاورزي و نيز در بازارهاي محصولات کشاورزي، همچنين تغييرات در شرايط سياسي حاکم بر بازار، تعاوني­هاي فعال در اين بخش مي­بايست جهت مقابله با چالش­هاي پيش روي خود بيش از پيش برنامه ريز و فعاليت کنند. يعني از چالش­هاي رو در روي اين بخش به شرح ذيل است:

۱) کاهش چشمگير تعداد کشاورزان: اساس جامعه کشاورزي نروژ بر خانواده­هاي کوچک کشاورز نروژي نهاده شده است. در طول دهه گذشته جامعه کشاورزي در نروژ همه ساله با کاهش حدود ۳ درصد در تعداد خانواده­هاي فعال در اين بخش روبرو بوده است. امروزه نيز اين نوع کاهش با سرعت بيشتري ادامه دارد. يکي از دلايل اين نرخ کاهش اين است که درآمدهاي کشاورزان در اين بخش به هيچ وجه با درآمدي حاصل از فعاليت در ساير بخش­ها قابل مقايسه نيست. به اين ترتيب درآمد خالص کشاورزان هر روز کمتر مي­شود. .

۲) افزايش رقابت: امروزه کشاورزان با يک رقابت سخت و بي­سابقه روبرو هستند که اين مسئله خود باعث ايجاد رقابت براي تعاونيهايشان مي­شود. به اين شکل که با گسترش تجارت جهاني زنجيره­هاي خرده فروشي به شکل قابل توجهي گسترش يافته است. در کنار اين مسأله ميل قدرت سياسي حاکم بر ايجاد بازارهاي رقابتي و ياجاد رقابت بين بخش­هاي مختلف اقتصادي شرايط جديد را براي تعاوني­هاي کشاورزان پيش آورده است. بر اين اساس اين تعاوني­ها مجبورند براي حفظ سهم خود در بازار محصولاتشان به تلاش بيش از پيش روي آورند.

۳) تغييرات ساختاري در تعاوني­ها: تغييرات در بازار، گسترش تجارت بين­المللي، تغييرات ساختاري ميان اعضا، نيازهاي رو به فزوني براي افزايش بازدهي اقتصادي به عنوان برخي از عواملي مطرح هستند که به تغييرات ساختاري در تعاوني­ها منجر خواهد شد. انجام اين تغييرات و تطابق با اين تغييرات، البته بدون از دست دادن ميزان تأثير و نفوذ اعضاي تعاوني­ها و نيز بدون از بين رفتن هويت ذاتي تعاوني­ها يکي از بزرگترين چالش­هاي رودروي اين بخش­ها در آينده است که بايد با آن روبرو شوند.

۴) حفظ اعضاي فعال تعاونيها  همزمان با رعايت اصل دموکراسي در تعاوني­هاي بزرگ: نيروي محرکه اصلي تعاوني­هاي چيزي نيست جز مشارکت فعال اعضاي آن تعاوني، در کنار اين مسأله گسترش فعاليت­هاي تعاوني­ها و بزرگ شدن هر روزه اين سازمان­ها به فاصله بيشتر بين اعضا و شرکت تعاوني منجر خواهد شد. لذا حفظ دموکراسي در عين حفظ اعضاي فعال در تعاوني­ها يک مسأله اساسي پيش روي اين سازمانها در آينده خواهد بود.


نتيجه­گيري:

در کشور نروژ همچون ديگر کشورها، تعاوني­ها نقش برجسته­اي در اقتصاد ملي و محلي ايفا مي­کنند. تعاوني­ها تقريباً در تمامي بخش­ها حضور دارند و با عهده­گيري وظايف چندگانه خدمات رساني مي­کنند و از فعاليت­هاي کوچک تا تعاوني­هاي بزرگ محلي و تا تجارت­هاي بين­المللي را شامل مي­شوند.

کشور نروژ از جمله موفق­ترين کشورها در زمينه تعاوني است که باعث پيشرفت در اقتصاد اين کشور شده است.با حضور فعال و مشارکت اعضا در تعاوني­ها روز به روز رو به گسترش است و با گسترش تعاوني­ها، نيازهاي بسياري از اعضا رفع مي­شود. همانطور که قبلاً اشاره شد افراد در تعاوني­هاي نروژ حضور فعال دارند و مشارکت در کار و امور تعاوني باعث پيشرفت روزافزون تعاوني­ها در نروژ شده است و اينکه خود اعضا براي گسترش تعاوني تلاش مي­کنند. پس مي­توان نتيجه گرفت که حضور فعال و مشارکت در تعاوني­ها در رسيدن به اهداف تعاوني بسيار موثر و کارساز است. که ما مي­توانيم از اين الگوي تعاوني­هاي کشور نروژ در ايران هم استفاده کنيم. اين که به اعضاي خود در تعاوني حضور فعال و مشارکت بسيار را آموزش دهيم. اينکه دولت نيز از  تعاوني­ها همانند کشور نروژ حمايت کند، در ايران دولت به طور گسترده از شرکت­هاي تعاوني حمايت نمي­کند و يا اينکه حمايت دولت خاص به بدو تأمين تعاوني است که بايد اين جمايت­ها گسترش يابد. يکي از عوامل موفقيت تعاوني­ها در نروژ مشارکت بسيار زياد اعضاي تعاوني­ها است که در ايران هم اگر افراد اين حضور فعال را داشته باشند به موفقيت­هاي بسيار خوبي دست مي­يابند در کنار اين دولت هم بايد حمايت­هاي خود را از شرکت­هاي تعاوني در ايران گسترش دهد و اينکه با آموزش به افراد و حضور فعال داشتن شرکت­هاي تعاوني در ايران هم گسترش يابند و به بهتر شدن وضع اقتصاد ايران کمک کنند و به رفاه بيشتر زندگي مردم بينجامد.


منابع و مأخذ:

۱) اصول و رويکردهاي تعاون در قرن ۲۱، کيمبرلي زولي و رابرت کراپ، ترجمه مرجانه سلطاني، چاپ اول، انتشارات پايگان، ۱۳۸۵.

۲) تاريخ تعاون، نشريه شماره­ي ۴۲، سازمان مرکزي تعاون کشور، ۱۳۴۹.

۳) تعاون در بازار اروپا، نشريه شماره­ي ۴۹، سازمان مرکزي تعاون کشور، ۱۳۴۹.

۴) تعاوني­هاي مسکن، از نشريان دفتر بين­المللي کار، ۱۳۴۶.

۵) ماهنامه­ي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي تعاون، شماره­ي ۹۱، از استينز سيورتن، مترجم، سميرا ضرغامي، فروردين ۱۳۷۸.

۶) www.ica.coop

۷)www.en.wikisource.orglwikilconsumers_cooperative_societies.

  8) انديشه سراي تعاون

9) www.Taavon.ir

10)  وزارت تعاون.